دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس با نگاه ویژه به راهبردهای مدیریت و برنامه ریزی کنترل مخاطرات محیط زیست منطقه ارزشمند زاگرس چهاردهم اسفند ماه سال جاری در سالن همایش های بین المللی سازمان حفاظت محیط زیست کشور و توسط انجمن مردم نهاد مهندسین محیط زیست زاگرس لرستان برگزار گردید.
گزیده‌ای از آن چه در این کنفرانس گذشت:
ضرورت آموزش مردم به منظور حفاظت از محیط زیست
از تاثیر هدفمندی یارانهها بر زاگرس تا اثرات سد سازی
تولید نیمی از آب تولید سالم کشور در زاگرس
بحران عظیم محیط زیستی در جنگل‌های زاگرس
ضرورت حراست از رویشگاه‌های جنگلی
ضرورت دستیابی به زبان مشترک در زمینه محیط زیست
ضرورت آموزش مردم به منظور حفاظت از محیط زیست
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: آموزش در سطح جامعه کلید اصلی و اولیه مشارکت مردم است و آموزش باید همراه با اطلاع‌رسانی شفاف باشد.
صدای ایرانیان، سعید متصدی در دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس که پنجشنبه 14 اسفندماه ( در سالن همایش‌های سازمان حفاظت از محیط زیست برگزار شد، افزود: هنگام ورود پدیده گرد و غبار در اهواز تلاش کردیم به مردم از طریق پیامک اطلاع دهیم و به آنها گفته شد که گرد و غبار 10 هزار میکروگرم در مترمکعب است. بنابراین اگر قصد جلب مشارکت مردم را داریم باید اطلاعات دقیق به آنها ارائه بدهیم چون در غیر این صورت مردم به تدریج از ما فاصله می‌گیرند.
وی تاکید کرد: در زمینه فعال کردن مردم و جوامع محلی ضعیف عمل کرده‌ایم و فقط از آنان کمک می‌خواهیم. این در حالی است که اگر قصد داریم جوامع محلی را در حفاظت از محیط زیست دخیل کنیم باید مردم از منافع حفاظت از محیط زیست بهره ببرند چراکه در غیر این صورت همکاری‌های لازم را با ما انجام می‌دهند.
معاون سازمان محیط زیست تاکید کرد: همچنین باید افراد و سازمان‌های موثر در حوزه محیط‌زیست مانند مجلس و قوه قضاییه را در این زمینه وارد کنیم چراکه اگر این نهادها در حاشیه قرار داشته باشند با محیط‌زیست ارتباط لازم را پیدا نمی‌کنند.
متصدی افزود: همه قوا وظیفه دارند که در زمینه حفظ محیط زیست تلاش کنند و در برابر تخریب آن بایستند.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود اظهار کرد: وضعیت محیط زیست نه‌تنها در ایران بلکه در دنیا بدتر شده است و این موقعیت به رویکرد ما به حفظ محیط زیست برمی‌گردد. اگر تنها توقع داشته باشیم که یک سازمان به حفاظت از محیط زیست بپردازد نمی‌توانیم به توفیقات لازم دست یابیم.
وی با اشاره به سد خرسان در استان چهار محال بختیاری گفت: در حوالی این سد، آبشارهای زیادی داریم اما پس از افتتاح خرسان دسترسی به این آبشارها به صفر می‌رسد .
معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست با بیان اینکه افراط و تفریط در حوزه محیط زیست غلط است، تصریح کرد: امروزه دنیا به نقطه تعادل رسیده است و به دنبال مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است که به نقطه مطلوب در زندگی انسان دست یابد. به طور قطع در منطقه زاگرس به جاده نیاز داریم چراکه مطالبه مردم است اما لازم است ارزش محیط زیست برای مردم را مشخص کنیم.
وی تاکید کرد: به هیچ پروژه سدسازی در طول یک سال گذشته مجوز نداده‌ایم مگر آنکه ارزیابی زیست‌محیطی شده باشد. از مهرماه سال گذشته کل فرآیند ارزیابی ایران را تغییر دادیم علاوه بر آن با ایجاد سد شفارود در استان گیلان مخالفت خود را اعلام کردیم. چنین کاری در سازمان حفاظت محیط زیست سابقه نداشته است.
متصدی با بیان اینکه جریان علمی و واقعی تصمیم‌گیری در سازمان حفاظت محیط زیست به وجود آمده است، گفت: در سال گذشته 48 درصد از پروژه‌هایی که بحث ارزیابی داشته‌اند را رد کردیم. این در حالی است که تا سال گذشته از میان 1500 پروژه پنج پروژه رد شده بودند.
مجید مخدوم استاد دانشگاه تهران نیز در این مراسم گفت: مشکل زاگرس خشکسالی نیست بلکه ما آدمها هستیم که با اقدامات مان باعث شده ایم مساحت جنگل های زاگرس به زیر 40 درصد برسد در حالی‌که جنگل‌های زاگرس مثل فیلتر جلوی ریزگردها را می گرفتند.
وی افزود:یکی دیگر از مخاطرات زاگرس ساکنان این منطقه است. افراد زمانی که نتوانند معیشت خود را تامین کنند به استفاده از طبیعت روی می آورند.
از تاثیر هدفمندی یارانهها بر زاگرس تا اثرات سد سازی
یک فعال محیط زیست گفت: از زمانی که هدفمندسازی یارانهها به اجرا درآمد، استفاده از بخاری‌های هیزمی در منطقه زاگرس رونق گرفت و مردم تلاش می‌کنند از درختان برای تامین نیاز گرمایشی خود استفاده کند.
به گزارش صدای ایرانیان به نقل از ایسنا، هومان خاکپور در دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس گفت: وضعیت به گونه‌ایست که استفاده از ذغال در زاگرس به سوغات مرگبار تبدیل شده است و کامیون‌های حامل ذغال مداوم در تردد هستند.
وی افزود: کشت‌های دیم، تخریب اراضی مرتعی و جنگلی زاگرس بر این منطقه تاثیر منفی گذاشته است و فرسایش خاک 40 تن در هکتار است که هفت برابر استاندارد جهانی محسوب می‌شود. این در حالی است که سبزکوه جزو مناطق حفاظت شده به شمار می‌رود.
وی با اشاره به مطالعه انجام شده در استان چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: بیش از 60 هزار هکتار از زمین‌های این استان خشکیده شده بودند که این وضعیت ناشی ازنوع مدیریت در حوزه اکوسیستم جنگلی و مرتعی است.
خاکپور افزود: بیش از 120 مزرعه خاکی پرورش ماهی در زاگرس داریم که پنج مزرعه با حکم دادگاه قرار بود فعالیتش متوقف شود اما در نهایت این کار محقق نشد. از سوی دیگر جاده‌سازی در جنگل‌های زاگرس و زباله‌های بیمارستانی و پسماندهای خطرناک بر این منطقه تاثیر منفی گذاشته است.
یک فعال محیط زیست در ادامه گفت: پنج سد با ظرفیت بالای 14 هزار میلیارد متر مکعب آب در حال بهره‌برداری است و قصد داریم سد خرسان 3 را با ظرفیت دو هزار میلیارد متر مکعب آب تاسیس کنیم. اگرچه نمی‌توانیم مانع راه‌اندازی این سد شویم اما باید تلاش کنیم آنقدر هزینه‌هایش بالا برود که خرسان یک و دو به بهره‌برداری نرسند.
بخش دیگری از این کنفرانس مجید دریکوند، مدیرعامل انجمن مهندسین محیط زیست زاگرس تاکید کرد: حضور در کنفرانس‌های بین‌المللی برای بیان دیدگاه‌ها بهتر از اظهارنظر در شبکه‌های اجتماعی است چراکه می‌توانیم در مراکز علمی درباره راهکارها صحبت کنیم. در واقع احساسی رفتار کردن درباره محیط زیست به هیچ نمی‌ارزد و باید در این حوزه هماهنگ عمل کنیم.
تولید نیمی از آب تولید سالم کشور در زاگرس
مدیر طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی گفت: تنها صنعتی که در زاگرس می تواند جواب دهد گردشگری است البته منظور گردشگری پایدار است.
به گزارش صدای ایرانیان به نقل از ایسنا،شیرین ابوالقاسمی در دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس ضمن بیان مطالب بالا اظهار کرد:متاسفانه در ساختار موجود تنوع زیستی در زاگرس مورد توجه قرار نگرفته است.لازم است به قوانین موجود توجه بیشتری کنیم.
او با اشاره به بودجه طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی با اشاره به بودجه برنامه حفاظت پایدار زاگرس گفتن:برای سال ۹۴به عنوان سال قبل از برنامه ششم توسعه و سال های ۹۵تا ۹۹به تبعیت از محورهای کاری برنامه ۱۳میلیون و ۶۴۰ هزار و ۸۵ ریال به تفکیک ۴پروژه محاسبه شده است.
او در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت:طرح حفاظت از تنوع زیستی زاگرس مرکزی در ۱۱استان و ۳۲میلیون هکتار زاگرس اجرا شده است.
ابوالقاسمی تاکید کرد:زاگرس هنوز زنده است و سالانه به طور متوسط ۳۰۰تا ۸۰۰میلیمتر بارندگی دارد.بیش از ۵۰درصد از آب تولیدی سالم کشور در زاگرس تولید می شود،۵۰درصد از جنگل های رویشی کشور در زاگرس است اما اگر برنامه ریزان نگاه مدیریتی نداشته باشند تا ۵۰سال آینده بقیه جنگل های زاگرس از بین می رود.
وی در ادامه گفت:کشت زیراشکوب،صید بی رویه، ناآگاهی جوامع محلی در تنوع زیستی زاگرس تاثیر منفی می گذارند.
بحران عظیم محیط زیستی در جنگل‌های زاگرس
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با بحران عظیم زیست‌محیطی و زوال جنگل‌های زاگرس از جمله جنگل‌های بلوط مواجه هستیم.
به گزارش صدای ایرانیان ، مهرداد فتحی در دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس که امروز در سالن همایش‌های سازمان حفاظت از محیط زیست برگزار شد، افزود: حیات اکوسیستم کشور ما وابسته به حیات زاگرس است اگرچه زاگرس مظلوم است اما امیدواریم روزی دولتمردان متوجه اهمیت این منطقه بشوند.
وی با اشاره به موضوع ریزگردها اظهار کرد: اگر جنگل‌های زاگرس تخریب نشده بود می‌توانست مانند فیلتری جلوی ریزگردها را بگیرد اما با زوال جنگل بلوط، قطع درختان و چرای بی‌رویه زاگرس نمی‌تواند در زمینه حیات زیستی کشور نقش‌آفرینی لازم را داشته باشد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان تاکید کرد: لازم است به حساسیت در سطح ملی در زمینه جنگل‌های زاگرس برسیم و نباید زمان را از دست بدهیم و باید حفاظت از این منطقه به طور جدی در دستور کار دولتمردان قرار گیرد.
وی بااشاره ضعف قانونی در این زمینه افزود: در حال حاضر قوانین موجود درباره قطع درخت مربوط به 50 سال پیش است. بنابراین قوانین نیاز به بازنگری دارند. ارزش یک درخت بلوط 200 هزار دلار است اما یک فرد محلی برای چند هزار تومان نسبت به قطع آن اقدام می‌کند بنابراین باید در جهت افزایش فرهنگ مردم در مواجه با محیط زیست تلاش کنیم.
فتحی در ادامه گفت: کارگروه‌هایی با مشارکت دستگاه‌های مختلف تشکیل می‌شود تا با آسیب شناسی مجدد وضع موجود راهکارهایی را برای گونه‌های ارزشمند زاگرس ارائه دهند. علاوه بر آن قانونگذاران باید مسائل محیط زیست را بازنگری کلی کنند و به مجازات متخلفان و جرایم توجه لازم را داشته باشند.
فتحی در پایان گفت: به منظور کاهش اثرات ریزگردها لازم است به احیای تالاب‌ها کمربند سبز و احیای جنگل‌های زاگرس بپردازیم و تامین اعتبار برای این جنگل‌ها را مد نظر قرار دهیم.
ضرورت حراست از رویشگاه‌های جنگلی
مدیرکل آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: هر هکتار جنگل پهن‌برگ می‌تواند سالانه تا 2000 متر مکعب آب را در خاک نفوذ دهد و از هدر رفتش ممانعت کند. در حقیقت سرعت نفوذ آب در خاک جنگلی دست‌کم 40 برابر خاک غیرجنگلی است بنابراین حراست از رویشگاه‌های جنگلی به طور همزمان کارکردهای مثبتی دارد.
به گزارش صدای ایرانیان به نقل از ایسنا، محمد درویش در دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس که امروز در سالن همایش‌های سازمان حفاظت از محیط زیست برگزار شد، افزود: حراست از رویشگاه‌های جنگلی به طور همزمان دو کارکرد مثبت دارد. نخست آنکه سدهای طبیعی زیرزمینی را پر می‌کند که همان اندوخته‌های آبی راهبردی کشور به شمار می‌رود و مهمتر آنکه با کاهش ضریب هرز آب از جابه‌جایی خاک و هدررفت ارزشمندترین ماده حیاتی زمین ممانعت می‌کند و آن را از گزند سیل‌ها می‌رهاند.
وی افزود: حفظ رویشگاه شش میلیون هکتاری زاگرس به معنی تامین آب برای نیاز شرب مردم کلان‌شهری است که 12 برابر تهران امروز جمعیت دارد. بنابراین اگر زاگرس هیچ کارکردی هم نداشت- که دارد- به تنهایی می‌تواند کابوس تشنگی را از 160 میلیون ایرانی امروز و فردا بزداید.
مدیر کل آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: تقریباً سرچشمه اغلب رودهای بزرگ و مشهور کشور مانند اروند، کارون، دز، سفیدرود و زاینده‌رود مدیون زاگرس هستند. هنوز بیش از 60 درصد از عشایر و 10 درصد از روستانشینان زاگرسی به اندوخته‌های چوبی زاگرس مانند هیزم یا ذغال نگاه می‌کنند.
وی افزود: فشار بی‌امان بر زاگرس سبب شده تا براساس یافته‌های سازمان متولی جنگل‌های کشور ارتفاع متوسط توده‌های جنگلی زاگرس از 12 متر به هشت متر کاهش بیابد و همزمان چتر تاج‌گوش 75 درصد درختان زاگرس به کمتر از 25 درصد برسد. این در حالیست که شاهد خشکید‌گی میلیون‌ها درخت بلوط و بنه در طول یک دهه اخیر هستیم که ناشی از تشدید ریزگردها، کشاورزی در زیر اشکوب و چرای بی‌رویه است.
وی تاکید کرد: لازم است تلاش کنیم تا با کاهش وابستگی معیشتی مردم غرب کشور و حمایت واقعی از رونق کسب و کارهای سبز و استحصال انرژی‌های نو به زاگرس کمک کنیم و در این جهت لازم است سرمایه‌های اجتماعی زاگرس را تقویت کنیم. علاوه بر آن نیز نگاه امنیتی و برخوردهای دست و پا گیر دیوان‌سالارانه با تشکل‌های مردم نهاد نداشته باشیم.
ضرورت دستیابی به زبان مشترک در زمینه محیط زیست
معاون پشتیبانی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی گفت: زبان مشترک در هر فرهنگ، منطقه و صنفی متفاوت است ولی به منظور فرهنگ‌سازی و آموزش مردم در زمینه محیط زیست لازم است به زبان مشترک با آنها دست یابیم.
صدای ایرانیان، محمدرضا مسکنی در دومین کنفرانس ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس که امروز در سالن همایش‌های سازمان حفاظت از محیط زیست برگزار شد، افزود: علاوه بر یادگیری زبان مشترک، مجهز شدن به علوم نوین نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. ما در پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی تلاش کرده‌ایم به علوم نوین مجهز شویم. این در حالی است که بسیاری متخصصان محیط زیست چنین دانشی را ندارند.
وی با اشاره به موضوع فرسایش خاک گفت: ما در زمینه تقسیم آب زراعی ورود کرده‌ایم و این کار را به کمک نرم‌افزارها انجام داده‌ایم تا خطای کارشناسی کاهش یابد. علاوه بر آن در زمینه کارخانه کاغذسازی چوکا نیز اقداماتی انجام داده‌ایم.
وی تصریح کرد: هروقت بتوانیم از مثلت آموزش نوین، زبان مشترک و پژوهش نیازمحور بهره ببریم می‌توانیم به موفقیت دست یابیم.
مسکنی در پایان اظهار کرد: متاسفانه با پدیده طبیعت‌ستیزی مواجه هستیم که بخشی از فرهنگ ما شده است و لازم است برای اصلاح این وضعیت به زبان مشترک با مردم دست یابیم.
