- در حالی که امکانات اینترنتی در همه زمینه‌ها از جمله خرید و فروش آنلاین بسیار رونق یافته اما در ایران هم به علت محدودیت و سرعت اندک اینترنت و هم این اواخر به علت قطع برق، این بخش از فعالیت پررونق اقتصادی نیز با مشکلات عدیده مواجه است. با اینهمه بسیاری از شهروندان ایران با وجود همه این مشکلات به کسب و کار و خرید و فروش آنلاین مشغول هستند.
فیروزه رمضان زاده- با شیوع بیماری کووید۱۹ و خانه‌نشینی افراد، اقتصاد جهانی با رکود فراگیری مواجه شد که برخی کشورها با تحمل خسارات فراوان اما به دلیل زیرساخت‌های خود موفق به مقابله با آن شده‌اند در حالی که در ایران به دلیل بحران‌های اقتصادی که بدون کرونا نیز وجود داشت این خسارات دامنه‌ی فاجعه‌بار یافته و بسیاری از کسب و کارها تعطیل شده‌اند.
در این میان در حالی که امکانات اینترنتی در همه زمینه‌ها از جمله خرید و فروش آنلاین بسیار رونق یافته اما در ایران هم به علت محدودیت و سرعت اندک اینترنت و هم این اواخر به علت قطع برق، این بخش از فعالیت پررونق اقتصادی نیز با مشکلات عدیده مواجه است. با اینهمه بسیاری از شهروندان ایران با وجود همه این مشکلات به کسب و کار و خرید و فروش آنلاین مشغول هستند.
برخی از پلاتفرم‌های معروف داخلی توانسته‌اند با روش‌هایی که با کسب و کار آنلاین در جوامع باز متفاوت است، تعداد مشتریان بیشتری را به خود جذب کنند. پوشاک و لوازم خانگی بیشترین خرید ایرانی‌ها از پلاتفرم‌های آنلاین است و محصولات دارویی و بهداشتی در جایگاه بعدی قرار دارند.
شمار فروشگاه‌های آنلاین در شهرهای بزرگ ایران به ده‌ها می‌رسد که از لوازم خانه گرفته تا کامپیوتر و لوازم آرایش عرضه می‌کنند ولی بسیاری از شهروندان ایران تجربه خوشایندی از خرید‌های آنلاین ندارند.
نازنین کارمند یک شرکت بیمه در تهران با اشاره به اینکه خرید اینترنتی برایش جذابیتی ندارد به کیهان لندن می‌گوید: «من حتما لباس و اینجور چیزها را باید از نزدیک ببینم و بپوشم ولی از زمان شروع کرونا میزان خرید اعضای درجه یک خانواده من از وبسایت‌های معروف بالاتر رفت، سفارش دادند و جنس خود را تحویل گرفتند. بسیاری از این وبسایت‌ها از این فرصت کرونا خیلی خوب استفاده کرده‌اند مثلا برخی وبسایت‌های فروش با اینکه قیمت‌‌شان بالاست ولی معادل هر خریدی که انجام دهید به شما بن می‌دهند و دوباره می‌توانید از آن بن استفاده کنید.»
او می‌گوید: «در مجموع وبسایت‌هایی که نماد اعتماد الکترونیک دارند و ثبت شده‌اند و مشتری می‌تواند آنها را پیگیری کند، مورد اطمینان هستند ولی باید تاریخ نماد را چک کرد و به هیچ عنوان از وبسایت‌های متفرقه و بدون پشتیبانی خرید نکرد. یکی از دوستانم از همین وبسایت‌ها جنسی را سفارش داد و با اینکه موعد تحویل جنس را شش روز کاری مشخص کرده بودند ولی در زمان مقرر سفارش را نفرستادند و دوستم سه ماه بعد آن را تحویل گرفت!»
مریم کارمند ساکن مهرشهر کرج با اشاره به وجود مشکلاتی نظیر کلاهبرداری در پلاتفرم‌های حتا معتبر خرید آنلاین و نبود نظارت قانونی بر آنها، فریب مشتریان را از مهمترین مشکلات این فروشگاه‌های آنلاین عنوان می‌کند.
به گفته بابک کارمند ساکن شیراز، خواهرش ماه گذشته یک لوستر برای آشپزخانه‌‌اش از یک فروشگاه معروف آنلاین سفارش داد ولی جنسی که تحویل گرفت بسیار متفاوت یا چیزی بود که سفارش داده بود. از طرفی برخی از وبسایت‌های فروش آنلاین در ایران بدون نظارت قانونی اقدام به فروش صوری اجناس خود می کنند و مشتری از همه جا بی‌خبر جنسی را انتخاب می‌کند و پول را پرداخت می‌کند اما بعد از چند هفته تماس و پیگیری هیچ فردی از طرف آن وبسایت جوابگوی مشتری نیست! گردانندگان وبسایت‌های قلابی پس از مدتی آن را از دسترس خارج می‌کنند و مشتریانی که پول خود را از دست داده‌‌اند قادر به پیگیری قانونی این کلاهبرداران نیستند.
بیتا خواهر بابک در همین ارتباط می‌گوید: «متاسفانه هیچ مرجع قانونی در ایران قادر به ردیابی و پیدا کردن آنلاین فروشگاه‌های دزد و کلاهبردار نیست.»
او اضافه می‌کند: «اوایل شروع کرونا از یک فروشگاه آنلاین یک جارو برقی سفارش دادم؛ بعد از اینکه پول را واریز کردم پیام داد که لطفاً تا وقتی محصول به دستتان نرسیده پیگیری نکنید! همان لحظه شک کردم و وقتی پیگیری کردم که چه زمانی محصول به دستم می‌رسد همه سوالاتم بی‌جواب گذاشته شد. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که برعکس سایر کشورها از جمله کشور افغانستان که چند سالیست در آنجا هم خرید آنلاین رونق گرفته کمترین نظارت بر روی فروش‌های آنلاین انجام می‌شود. در آمریکا اگر جنسی را از جایی بخرید و به دستتان نرسانند بانک پیگیری می‌کند و پول جنس را به حساب شما بر می‌گرداند ولی در ایران از این خبرها نیست! نه دستتان به سفارش‌تان می‌رسد و نه پول شما برگردانده می‌شود. دست خریدار به هیچ جا بند نیست. مردم نمی‌دانند کدام وبسایت برای خرید قابل اعتماد است حتی فروشگاه‌های آنلاین معروف هم با وجود مشتری‌های بسیار، فروشندگانی داشته‌‌اند که جنس تقلبی یا دست دوم به مشتری تحویل داده‌‌اند ولی هیچ مرجع قانونی بر این وبسایت‌ها هم نظارت نمی‌کند.»
بیتا ادامه می‌دهد: «مادرم یک بار از یکی از این فروشگاه‌های معروف آنلاین سه دست ظرف پیرکس به اصطلاح ساخت فرانسه خرید هر سه دست چند دقیقه پس از تماس با آب جوش تکه تکه شدند!»
نابسامانی وضعیت وبسایت‌های خرید آنلاین حتی به فروش آنلاین کتاب هم رسیده است.
بهاره دانشجوی معماری ساکن تهران در این زمینه می‌گوید: «در بهمن ماه ۹۹ یک کتاب کمک آموزشی از یک کتابفروشی آنلاین سفارش دادم، نه تنها خیلی دیر و دو هفته بعد ارسال کردند بلکه بجای کتاب مورد نظرم یک کتاب اشتباهی برایم فرستادند! وقتی کتاب را به آنها برگرداندم دوباره همان کتاب اشتباهی را در فروردین امسال برایم فرستادند.»
علیرضا شهروند ساکن کرج که چندی پیش یکی از لوازم خانگی مورد نیاز خود را از یک وبسایت فروش آنلاین خریداری کرده به موضوع نظارت قانونی با استانداردهای بین‌المللی اشاره کرده و می‌گوید «مردم در دوران اپیدمی کرونا نسبت به گذشته بیشتر به وبسایت‌های فروش آنلاین مراجعه می‌کنند و این زمینه خوبی جهت اشتغال و کسب درآمد فروشنده و امید بیشتر برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند اما به دلیل نبود نظارت قانونی درست و استاندارد بر این حوزه، به نظر من خرید و فروش آنلاین در ایران تا این شرایط بر قرار است رونق نخواهد گرفت.»
